Sayın Başkan,
Gazi Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,
Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını tamamlamanın kıvanç ve mutluluğunu
yaşadığımız bu tarihi günlerde, Türkiye Yüzyılı vizyonunu hayata geçirmede
yeni yol haritamız olacak On İkinci Kalkınma Planı görüşmeleri
münasebetiyle Sayın Cumhurbaşkanımız ve şahsım adına Meclis Genel
Kurulumuzu saygıyla selamlıyorum.
Yeni bir dönemin müjdecisi olarak, önümüzdeki beş yıllık kalkınma
hedeflerini ve 2053 uzun vadeli gelişme stratejimizi içeren, 2022 yılı Haziran
ayından itibaren başlayan çalışmalar neticesinde katılımcı bir yaklaşımla
hazırlanan On İkinci Kalkınma Planı, 16 Ekim 2023 tarihinde Sayın
Cumhurbaşkanımız tarafından Gazi Meclisimize sunulmuştur. Planın TBMM
Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri de Komisyon üyelerimizin
kıymetli değerlendirmeleriyle 24 Ekim 2023 tarihi itibarıyla tamamlanmış
bulunmaktadır.
Bilindiği üzere, Anayasamızın 166’ncı maddesi gereğince, ekonomik,
sosyal ve kültürel kalkınmayı planlamak devletimizin görevi olup Kalkınma
Planlarında milli tasarrufu ve üretimi artırıcı, fiyatlarda istikrar ve dış
ödemelerde dengeyi sağlayıcı, yatırım ve istihdamı geliştirici tedbirler
öngörülmekte, kaynakların verimli şekilde kullanılması hedeflenmektedir.
Bu doğrultuda hazırlanan Kalkınma Planları, ülkemizin ve milletimizin
hak ettiği yüksek refah seviyesine ulaşılmasında toplumumuza yol gösterici
politika belgeleri olarak, kısa vadeli yaklaşımların ötesinde uzun vadeli ortak
amaç ve önceliklerimizi ortaya koymaktadır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Cumhuriyetimizin birikimlerini temel alarak Türkiye Yüzyılının kalkınma
altyapısını oluşturan eser ve hizmetler, son 21 yılda her alanda
Cumhurbaşkanımızın güçlü liderliğinde inşa edilmektedir.
3
Bir asır önce istiklal mücadelesiyle mazlum halklara ilham veren
Türkiye şanlı tarihiyle, bugün de demokrasi ve kalkınmayı önceleyen
atılımlarıyla her alanda milletimizin layık olduğu hizmetlerin en üst düzeyde
sunulduğu müreffeh bir ülke olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.
On İkinci Kalkınma Planı, önümüzdeki 30 yıllık bir perspektifle 2053
vizyonuna ulaşmayı sağlayacak şekilde hazırlanmıştır.
Bu süreçte en önemli güç ve ilham kaynağımız, milletimizi müreffeh,
onurlu, hür ve bağımsız bir şekilde yaşatma sevdasıdır. Bu çerçevede
Türkiye Yüzyılı’nın inşasında uzun vadeli yol haritamızı oluşturan On İkinci
Kalkınma Planı döneminde milletimizin her bir ferdinin bugününü huzurla
yaşamasını, aydınlık yarınlara umut ve güvenle bakmasını temin edeceğiz.
Köklü demokrasisiyle hukukun üstünlüğünü ve siyasi istikrarı teminat
altına almış, sosyal adaleti güçlendiren, küresel barışın, istikrarın ve adaletin
sağlanmasında etkin bir güç haline gelmiş müreffeh bir Türkiye yolunda
hazırladığımız On İkinci Kalkınma Planıyla kararlı bir şekilde hedeflerimize
yürüyeceğiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
On İkinci Kalkınma Planı, geçmişten gelen katılımcılık kültürümüze
uygun olarak kamu kesimi, özel kesim, sivil toplum temsilcileri ile akademik
çevrelerin katkılarıyla Strateji ve Bütçe Başkanlığımızın koordinasyonunda
hazırlanmıştır.
Plan hazırlık çalışmaları kapsamında 87 farklı alanda düzenlenen özel
ihtisas komisyonu ve çalışma grubu toplantılarına yaklaşık 8 bin 500 kişi
katılım sağlamıştır.
Ayrıca, katılımcı bir yaklaşımla vatandaşlarımızın yeni dönemdeki
önceliklerini belirlemek amacıyla anket uygulaması yapılmış ve 43 bin kişiyi
aşkın vatandaşımız ankete katılım sağlamıştır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
2053 perspektifinde Plan hazırlıklarında dikkate aldığımız gelecek
tasavvurlarına göre bugünün dünyasındaki gelişmiş ekonomilerin
4
oluşturduğu güç merkezlerinin görece ağırlıklarının azalacağı, küresel
düzenin farklı oyuncuların katılımları ve stratejik işbirlikleriyle yeniden
şekilleneceği, bugünkü demografik dengelerin büyük ölçüde değişeceği
beklenmektedir.
Önümüzdeki 30 yılda iklim değişikliğinin de etkisiyle kuraklık ve aşırı
hava olaylarına bağlı olarak göç hareketlerinin yaygınlaşacağı, teknolojik
gelişmelere bağlı olarak işgücü piyasasında tarihi değişimlerin yaşanacağı
öngörülmektedir.
Bugünkü küresel eğilimler 2053’e dair risk ve fırsatları bir arada
barındıran farklı senaryolara işaret ederken, ülkemiz için her türlü senaryoyu
öngörerek gerekli adımları şimdiden hayata geçirmek, geleceğin dünyasında
ülkemizin konumunun yükseltilmesinde belirleyici olacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Önümüzdeki 30 yıla ilişkin küresel eğilimleri dikkate alarak ülkemizi
muasır medeniyetler seviyesinin üzerine çıkarma hedefimiz doğrultusunda
uzun vadeli gelişme stratejisini On İkinci Kalkınma Planıyla beraber Yüce
Meclisimize sunuyoruz.
2053 yılına doğru vizyonumuz, Türkiye Yüzyılında; “dünyadaki başlıca
bilim, teknoloji, üretim, ticaret, kültür ve sanat merkezlerinden biri olarak
insanlığa katkı sunan, milli ve manevi değerlerini koruyarak bölgesinin ve
dünyanın barış, huzur ve refahı için küresel gelişmelere yön veren etkili,
güçlü, müreffeh bir Türkiye”ye ulaşmaktır.
Bu vizyona ulaşma yolunda 2053 hedeflerimizi belirlemiş
bulunmaktayız. Bu kapsamda, 30 yıllık perspektif içinde;
Üst gelir grubu ülkeler liginde bir ülke olarak dünyanın 10 büyük
ekonomisi ve satın alma gücü paritesine göre ilk beş ekonomisi
arasında yer almayı hedefliyoruz.
İmalat sanayiinin milli gelirdeki payını yüzde 30’un üzerine çıkarmayı,
küresel mal ticaretinden yüzde 2’nin üzerinde pay almayı, yüksek
teknolojili ürünlerin imalat sanayii ihracatından yüzde 17 pay almayı ve
kalkınma önceliklerimize halel getirmeden net sıfır emisyon hedefine
ulaşmayı öngörüyoruz.
5
İnsani Gelişme Endeksinde ilk 20 ülke arasına girmeyi, ailenin
güçlendirilmesini, gelir dağılımında adaleti sağlamayı, çalışma
çağındaki her bireyin üretkenliğinden faydalanarak işsizlik oranını
yüzde 5’in altına düşürmeyi hedefliyoruz.
Bunun yanı sıra, dünyanın en değerli 100 markası arasında en az beş
markamızın yer almasını, en az beş üniversitemiz dünyanın ilk 100
üniversitesi arasında olmasını, ülkemizin Küresel Yenilik Endeksinde
ilk 10 ülkeden biri olmasını ve Ar-Ge harcamalarının milli gelirdeki
payının yüzde 4 düzeyine çıkmasını öngörüyoruz.
Ayrıca, İstanbul’un bilim, teknoloji, kültür, sanat, turizm, ticaret ve
finansta küresel bir merkez olmasını, ülkemizin turizm gelirlerinde
dünyada ilk üç ülkeden biri ve sağlık turizminde dünyanın merkezi
konumunda olmasını da hedeflemekteyiz.
Tüm bu hedeflerimizi gerçekleştirme yolunda, dinamik bir yaklaşımla
politikalarımızı her daim güncellerken, rotamızı ve önceliklerimizi plandaki
ana çerçevemizi takip ederek şekillendireceğiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
On İkinci Kalkınma Planı, günümüz dünyasında karşı karşıya
olduğumuz jeopolitik gerilimler, ticarette korumacılık ve bölgeselleşme, iklim
değişikliği, salgın hastalıklar, doğa kaynaklı afetler, su, gıda ve enerji krizleri
gibi yeni risk ve belirsizliklerin hâkim olduğu bir ortamda hazırlanmıştır.
2019-2023 döneminde yıllık ortalama yüzde 2,5 büyüme gösteren
dünya ekonomisinin 2023 yılında ise yüzde 3 oranında büyümesi
öngörülmektedir. Gelişmiş ekonomiler 2019-2023 döneminde yıllık ortalama
yüzde 1,4 oranında büyürken, yükselen piyasalar ve gelişmekte olan
ekonomiler bu dönemde yıllık ortalama yüzde 3,3 oranında büyüme
kaydetmişlerdir. Bu ekonomilerin 2023 yılı büyüme oranlarının, sırasıyla,
yüzde 1,5 ve yüzde 4 oranında gerçekleşmesi beklenmektedir.
Salgın sonrası dönemde küresel ticarette toparlanmayla dünya ticaret
hacmi, 2021’de yüzde 10,9, 2022’de yüzde 5,1 artarak, salgın öncesi
patikaya dönüş eğilimi güçlenmiştir. Ancak, gelişmiş ekonomilerdeki
yavaşlama, Rusya-Ukrayna Savaşı ve artan jeopolitik gerilimlerin yarattığı
6
belirsizliklerin etkisiyle dünya ticaret hacminin 2023 yılında ise ivme
kaybederek yüzde 0,9 artması beklenmektedir.
2019-2023 yıllarını içine alan On Birinci Kalkınma Planı döneminde
yıllık ortalama yüzde 1,9 oranında artan dünya ticaret hacminin, 2024-2028
döneminde küresel finansal ve ekonomik koşullardaki beklenen normalleşme
eğilimine uygun olarak yıllık ortalama yüzde 3,5 artacağı öngörülmektedir.
Gelişmiş ekonomilerde istihdamı artırmaya yönelik politikaların
etkisiyle, 2019-2023 döneminde işsizlik oranları ortalama yüzde 5,4
seviyesine gerilemiştir. 2023 yılında da düşüş eğiliminin devam etmesi
beklenmektedir.
2024-2028 döneminde genel devlet brüt borç stokunun GSYH’ya
oranının gelişmiş ekonomilerde yüzde 113,1’e ve yükselen piyasalar ile
gelişmekte olan ekonomilerde yüzde 68,5’e yükselmesi tahmin edilmektedir.
Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimler başta petrol olmak üzere emtia
piyasalarında ani hareketlere sebep olmakta ve emtia fiyatları daha oynak
hale gelmektedir. Gelişmiş ekonomilerde, alınan sert önlemlere rağmen
çekirdek enflasyon hala yüksek seviyelerde seyretmekte ve hizmetler başta
olmak üzere sektörel fiyat katılıkları ile piyasa aksaklıkları, küresel
toparlanma üzerinde baskı oluşturmaktadır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri
Küresel düzeyde söz konusu makro gelişmelerin yaşandığı bu
dönemde Gazi Meclisimize sunduğumuz On İkinci Kalkınma Planı,
milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini esas alarak kalkınma
hedeflerimize ulaşılmasını sağlayacak kapsamlı bir yol haritası olacaktır.
Ülkemizin muasır medeniyetler seviyesinin üzerine çıkarılması Kalkınma
Planında temel hedefimiz olmaya devam edecektir.
Yeşil ve dijital dönüşümü odağa alan, sanayi sektörünün tarım ve
hizmetler sektörleriyle bütünleşik olarak başat rol üstlendiği, ülkemizin dünya
ticaretindeki konumunun güçlendiği, kaliteli finansman imkânlarının
sağlandığı, nitelikli beşeri sermayeyle azami istihdam oluşturan istikrarlı bir
büyüme modeli uygulanacaktır.
7
On İkinci Kalkınma Planı genel çerçevesinde;
– Hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi, temel hak ve hürriyetleri
güçlendirmek,
– İyi yönetişim anlayışını kurumsallaştırmak,
– Beşeri ve sosyal yapımızı geliştirmek,
– Afete dirençli yaşam alanları, akıllı ve sürdürülebilir şehirler
oluşturmak,
– Ekonomide istikrar ve sürdürülebilirliği sağlamak,
– Her alanda yeşil ve dijital dönüşüm odaklı rekabetçiliği tesis etmek,
– İhracata dayalı nitelikli büyümeyi sağlamak,
– Enerji ve gıda arz güvenliğini tesis etmek ve uluslararası işbirlikleri ile
stratejik ortaklıkları güçlendirmek konularında somut adımlar atılacaktır.
On İkinci Kalkınma Planı; “istikrarlı büyüme, güçlü ekonomi”, “yeşil ve
dijital dönüşümle rekabetçi üretim”, “nitelikli insan, güçlü aile, sağlıklı toplum”,
“afetlere dirençli yaşam alanları, sürdürülebilir çevre” ve “adaleti esas alan
demokratik iyi yönetişim” olmak üzere beş ana eksenden oluşmaktadır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri
Küresel ekonomide belirsizliklerin ve gerginliklerin tırmandığı bir
dönemde Türkiye ekonomisi diğer ülke ekonomilerinden olumlu ayrışmış,
gelişmiş ülkelere yakınsama sürecini hızla devam ettirmiştir.
2002 yılında 9 bin 279 dolar olan Satın Alma Gücü Paritesine göre kişi
başı gelirimiz 2022 yılında 37 bin 445 dolara kadar yükselmiş AB
ortalamasına yakınsama oranı 2002 yılındaki yüzde 38,3 seviyesinden 2022
yılında yüzde 69’a kadar yükselmiştir.
2022 yılı itibarıyla Satın Alma Gücü Paritesi cinsinden GSYH
büyüklüğüne göre dünyanın en büyük 11’inci, cari dolar cinsinden GSYH
büyüklüğünde ise dünyanın en büyük 19’uncu ekonomisi olan Türkiye’nin,
2023 yılında ise cari dolar cinsinden 17’nci sıraya yükselmesi
beklenmektedir. 2023 yılı sonu itibarıyla 1 trilyon doları aşacak olan nominal
8
milli gelirimizin plan dönemi sonunda 1,6 trilyon dolara yaklaşması
hedeflenmektedir.
Plan döneminde ise sanayi sektörünün verimlilik ve rekabetçiliği
odağına alan üretim yapısıyla büyümede başat rol üstleneceği, hizmetler
sektöründe döviz kazandırıcı alanların çeşitlendirildiği, tarım ve enerji
sektörlerinde arz güvenliğinin sağlandığı dengeli bir yapıda ülkemizin yıllık
ortalama yüzde 5 oranında büyümesi ve 2028 yılında fert başına gelirin
17.554 dolara ulaşması hedeflenmektedir.
İhracata dayalı bir büyüme yapısına erişme yolunda küresel ticaret
ekseninde yaşanan değişim ve dönüşümler önem arz etmektedir. Bu
kapsamda, bir yandan geleneksel ihracat ürünlerimizin katma değerini
yükseltirken diğer taraftan küresel ölçekte hizmet ihracatının artan
potansiyelinden daha fazla pay almak için gerekli dönüşüm süreçlerini
dinamik bir şekilde yöneteceğiz.
Ticarete ilişkin uluslararası mevzuattan kaynaklanan düzenlemelerin
ülkemiz dış ticareti üzerindeki yansımalarının, hak ve menfaatlerimiz
doğrultusunda müspet yönde güncellenmesi için çalışmalarımıza devam
ederken, ihracatta pazar çeşitliliğini sağlamak için girişimlerimizi
hızlandırarak sürdüreceğiz.
Tüm bu adımları hayata geçirerek cari işlemler açığını yapısal bir sorun
olmaktan çıkaracağız.
Plan dönemi sonunda, ihracatın 375 milyar dolar, turizm gelirlerinin 100
milyar dolar seviyelerine yükselmesi sonucunda cari işlemler açığının sıfıra
yakın bir düzeyde gerçekleşmesini öngörmekteyiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Bütüncül bir perspektifle, para ve maliye politikalarını etkili bir şekilde
kullanarak enflasyonla mücadelemizi kararlılıkla sürdürmeye devam
edeceğiz. Özellikle belirtmek isterim ki makroekonomik istikrarın
güçlendirilmesine yönelik öncelikli hedefimiz, enflasyonu orta vadede kalıcı
şekilde tek haneli rakamlara düşürmek ve fiyat istikrarını sağlamaktır.
Bu çerçevede, tüm politika araçlarımız etkin ve kararlı bir şekilde
kullanılmaya devam edilecektir.
9
Enflasyonla mücadelemizi sürdürürken, hayat pahalılığının sebep
olduğu olumsuzlukları bertaraf edecek gerekli politikalar da ivedilikle hayata
geçirilecektir.
Daha önceki dönemlerde olduğu gibi memur, işçi ve emekli
vatandaşlarımızı enflasyonun olumsuz etkilerinden korumak ve refah
seviyelerini artırmak önceliğimiz olmaya devam edecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Plan döneminde gerçekleşmesini öngördüğümüz büyümenin
vatandaşlarımıza istihdam imkânları sunması ve gelir yaratması kritik
önemdedir. Bu kapsamda beşeri altyapımızın güçlendirilmesi büyümenin
sürdürülebilirliğini sağlayacak, çalışma çağındaki bireylerin işgücüne katılım
fırsatları artırılacak, işgücü piyasasının değişen taleplerine uyum sağlamak
amacıyla nitelikli ve odaklı eğitim yaygınlaştırılacaktır.
Plan dönemi boyunca büyüme hedeflerimizle uyumlu olarak beş milyon
ilave istihdam oluşturarak işsizlik oranının dönem sonunda yüzde 7,5’e
gerilemesi sağlanacaktır.
Plan döneminde ulaşılması öngörülen büyüme hedefleri doğrultusunda
küresel piyasalarla uyumlu, rekabet gücü yüksek, ülkemizin kalkınma
sürecine düşük maliyet ve giderek artan finansal araç çeşitliliği ile katkı
verebilen, sürdürülebilirlik ekseninde ilerleyen ve kurumsal yapısı güçlü bir
finansal sektörün oluşturulması amaçlanmaktadır.
Finansal piyasaların uluslararası sürdürülebilirlik standartları
çerçevesinde dönüşümünün hızlandırılmasını, dijitalleşmenin finansal
kapsayıcılığı geliştirecek şekilde entegrasyonuyla uygulanabilirliğinin
artırılmasını ve sermaye piyasalarının yatırımcı tabanının genişletilmesini
hedeflemekteyiz.
Katılım finans sisteminin kurumsal yapısını güçlendirecek dönüşüm
sağlanacak, katılım finansı destekleyici mekanizmalar tesis edilerek sektör
içerisindeki ağırlığı artırılacaktır.
10
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Kamu maliyesinde öngörülebilir bir yaklaşımla istikrarlı ve sürdürülebilir
yapıyı daha da güçlendirmek temel amacımızdır. Ekonomik büyümeyi
desteklemek üzere maliye politikası enflasyon hedefi ve cari işlemler
dengesiyle uyum içinde uygulanacaktır.
Kamu kesimi harcamaları, afet sonrası iyileştirmeye ve risklerin
azaltılmasına dönük olanlar dışında, mali konsolidasyon çabalarıyla kontrol
edilecek ve mali disiplin önümüzdeki dönemde makroekonomik istikrarın
önemli bir dayanağı olmaya devam edecektir.
Mevcut harcama programları titizlikle incelenerek daha etkin hale
getirilecek, vergi tahsilatında verimlilik artırılacak ve vergi adaletini
güçlendiren, vergi tabanını genişleten reformlar yapılacaktır.
GSYH’ya oranla 2023 yılında yüzde 6,4 olarak tahmin ettiğimiz kamu
kesimi borçlanma ihtiyacının Plan dönemi sonunda yüzde 1,8’e, yine yüzde
6,4 olarak tahmin ettiğimiz merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2’ye
düşeceği öngörülmektedir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Milli gelirimizin 2003-2022 dönemindeki yüzde 5,4’lük reel ortalama
büyüme hızına karşın aynı dönemde imalat sanayii yüzde 6,1 büyüyerek
ülkemiz refahına daha fazla katkıda bulunmuştur.
İmalat sanayii, verimlilik artışındaki kritik rolü nedeniyle ülkelerin
kalkınmasında ve sürdürülebilir büyümesinde büyük önem arz etmekte,
ihracat potansiyeli sayesinde döviz geliri ve teknoloji transferine imkân
sağlamaktadır.
Plan dönemi boyunca uygulayacağımız politikalarla başta öncelikli
sektörler olmak üzere sanayide teknoloji, yenilikçilik, ürün kalitesi, verimlilik
ve ihracat kapasitesi artışı sağlayacak, endüstriyel kapasitemizi
dönüştürecek, iş ve yatırım ortamını iyileştirerek ve rekabetçiliğimizi daha da
artıracağız.
11
Siyasi ve ekonomik istikrar, öngörülebilirlik ve yatırımcı dostu
politikalarla yüksek teknolojili ve daha üretken alanlarda doğrudan yabancı
yatırımı artıracak, iş ve yatırım ortamını daha da iyileştireceğiz.
Ayrıca imalat sanayiinde başta öncelikli sektörler olmak üzere tüm
sektörlerde yüksek katma değerli üretim yapısını sağlamak amacıyla sanayi
envanteri oluşturulacak, sanayi ana planı hazırlanacak, veriye dayalı sanayi
politikaları oluşturularak uygulanacaktır.
Ara malı, stratejik ürün ve teknolojiler için ürün bazlı çalışmalar yaparak
yatırım yol haritaları hazırlayacağız.
Başta OSB’ler olmak üzere uygun yatırım yerlerinin geliştirilmesini,
artırılmasını, kiralama ve tahsis süreçlerinin kolaylaştırılmasını sağlayacağız.
Demiryolu yük taşımacılığının payını artıracak, limanlar ve yük
merkezlerinin üretim merkezleri ile iltisak hatları bağlantıları
tamamlanacaktır.
Savunma sanayiinde oluşan ve gururla takip ettiğimiz teknolojik
kabiliyetleri daha ileri noktalara taşıyacağız.
Savunma sanayii alanında ülkemizin savunma ve güvenlik ihtiyaçlarını
milli teknolojilerin ve kabiliyetlerin azami ölçüde kullanımıyla karşılamak,
savunma sanayiinde edinilen kabiliyetlerin sivil sektöre yayılımını da
sağlayarak ülkemiz için önemli ekonomik değer üreten bir seviyeye taşımak
temel amacımızdır.
Bu kapsamda, savunma sanayii ihracatının 6 milyar dolardan 11 milyar
dolara çıkarılması sağlanacak, savunma sanayii yerlilik oranı yüzde 80’den
85’e yükseltilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Planda üretimin ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarını bütüncül
olarak ele alan, teknoloji kullanım düzeyi ve verimliliği yüksek, örgütlü,
rekabetçi, arz-talep dengesi çerçevesinde planlı üretim yapılan, doğal
kaynakları etkin ve sürdürülebilir kullanan ve toplumun yeterli ve dengeli
beslenmesini sağlayan bir tarım sektörü hedeflenmektedir.
12
On İkinci Kalkınma Planı döneminde üretim maliyetlerinin düşürülerek
tarımsal üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla üreticilerimize
girdi ve fark ödemesi desteklerini sağlamaya devam edeceğiz.
Tarımsal altyapının güçlendirilmesi amacıyla 750 bin hektar alan
sulamaya açılacak ve ekonomik olarak sulanabilecek alan miktarı olan 8,5
milyon hektarın yüzde 92,4’ü sulanabilecektir.
Sulama yatırımlarıyla eşgüdümlü olarak 2,5 milyon hektar tarım
arazisinin toplulaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek, 2,7 milyon
hektar toplulaştırılmış arazinin tescil işlemleri tamamlanacaktır.
Üretici örgütlerinin kurumsal ve beşeri yapıları güçlendirilerek tarımsal
üretim süreçlerinde daha etkin rol almaları sağlanacaktır. Sürdürülebilir
orman yönetimi ve düşük karbonlu kalkınma hedefi çerçevesinde yutak alan
kapasitesi artırılacak ve elverişli arazilerde endüstriyel ağaçlandırma
çalışmalarına devam edilecektir.
Orman yangınlarını önleyici tedbirlerin artırılması sağlanacak, karar
destek sistemleri güçlendirilecek, kara ve hava taşıt filosunun artırılmasına
devam edilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Bu Planda enerji sektörü öncelikli gelişme alanlarımız arasına dâhil
edilmiş olup enerjinin sürekli, kaliteli, sürdürülebilir, güvenli ve karşılanabilir
maliyetlerle arzını ve kaynak çeşitlendirmesini sağlamayı hedefliyoruz.
2053 yılı net sıfır emisyon hedefini esas alarak yerli ve yenilenebilir
enerji kaynaklarını değerlendirerek kendine yeterliliği en üst seviyeye
yükselten, nükleer teknolojiyi elektrik üretiminde kullanan, enerji verimliliğini
artıran, enerji teknolojilerinde yerlileşmeyi önceleyen, yeni teknolojileri
entegre eden ve uluslararası enerji ticaretinde stratejik konumumuzu
güçlendiren rekabetçi bir enerji sektörü yapısına ulaşmayı hedefliyoruz.
Akkuyu Nükleer Güç Santralini bütün üniteleriyle devreye alacak ve
ilave nükleer santral kurulumlarına yönelik çalışmalara devam edeceğiz.
13
Sakarya Doğal Gaz Sahasından üretilecek doğal gazın ekonomiye
kazandırılmasına yönelik faaliyetleri yoğun bir şekilde sürdürecek, Tuz Gölü
Doğal Gaz Yeraltı Depolama Tesisinin kapasitesini artıracağız.
Madencilik ürünlerinin yurt içinde işlenmesine ve uç ürün
geliştirilmesine öncelik verecek, kara ve denizlerde petrol ve doğal gaz
arama faaliyetleri kapsamında sismik ve sondaj çalışmalarını
yoğunlaştıracağız. Gabar petrolleri ve Karadeniz doğal gazı keşfi
örneklerinde olduğu gibi, bu alanda da somut projeleri hayata geçirerek dışa
bağımlılığımızı azaltacağız.
Yurt dışında uygun yatırım ve üretim imkânları belirlenerek maden,
petrol ve doğal gaz arama ve yatırım konularında işbirlikleri geliştireceğiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Turizm öncelikli alanında Türkiye’nin zengin kültürel mirası ve doğal
güzellikleri ile her mevsime hitap eden, nitelikli insan kaynağı ve yüksek
hizmet kalitesiyle rekabetçilik ve sürdürülebilirlik anlayışıyla dünyanın en çok
tercih edilen turizm ülkeleri arasında yer alması hedeflenmektedir.
Bu kapsamda 2028 yılında 82,3 milyon turist ve 100 milyar dolar turizm
gelirine ulaşılması sağlanacak, kişi başına ortalama harcama 905 dolardan
1.215 dolara çıkarılacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
“İş ve Yatırım Ortamı” başlığı altında işlemlerin en az evrak sayısı, en
kısa süre ve en düşük maliyetle yapılmasını hedefliyoruz.
Bürokratik ve hukuki öngörülebilirliği daha da güçlendireceğiz.
Nitelikli uluslararası doğrudan yatırımlardan daha fazla yararlanılması
yoluyla yatırım, üretim, istihdam ve ihracat artırılarak ülkemizin yurt içi ve
uluslararası piyasalar için tedarik ve üretim merkezi haline gelmesini
sağlayacağız.
Bu doğrultuda Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının
yüzde 2,05’e yükseltilmesi hedeflenmektedir.
14
Ülkemizde Milli Teknoloji Hamlesinin gerçekleştirilmesine yönelik kritik
sektörlerde gerekli Ar-Ge altyapısının tesis edilmesi hızlandırılacaktır.
Ayrıca başta Ay Araştırma Projesi ile yerli ve milli uydu geliştirme
projeleri olmak üzere ülkemizin uzay alanında teknoloji üretme kabiliyeti
artırılacak, sağlık teknolojileri, yarı iletken teknolojileri ve kutup araştırmaları
gibi stratejik alanlarda Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri geliştirilerek
sürdürülecektir.
KOBİ ve girişimcilerin niteliklerini dikkate alan odaklı politikalar
aracılığıyla finansmana erişim imkânlarının ve kurumsallaşmalarının
geliştirilmesini hedefliyoruz.
KOBİ’lerin yenilikçilik kapasitelerinin ve ölçeklerinin büyütülerek tedarik
zincirlerinde daha güçlü bir biçimde yer almalarını, daha etkin ve verimli
olarak büyümeye ve istihdama katkılarının artırılmasını sağlayacağız.
Fikri mülkiyet hakları alanında yenilikçi fikir ortamının geliştirilmesine,
hak sahiplerinin haklarının yurt içinde ve yurt dışında etkin şekilde
korunmasına ve katma değerli küresel marka oluşturulmasına imkân
sağlanması ve hak ihlallerine karşı etkin mücadele edilmesine yönelik
politikalar yürüteceğiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Her çağın dengelerini temelden etkileyen bir unsur mutlaka olmuştur.
Bu anlamda, çağımızı etkileyen temel unsurun “Dijitalleşme” olduğu ifade
edilebilir. Dijitalleşme sürecini daha etkin yönetebilmek için dijital dönüşümü
Planın temel odaklarından birisi haline getirdik. Fiber ve mobil altyapıların
daha da yaygınlaşması sağlanacak, bu alanda sektörel rekabet
etkinleştirilecektir.
Ülkemizin yapay zekâ alanındaki hamlelerini hızlandırmak ve
tamamlamak için veri stratejisi, bulut bilişim stratejisi ve dijital devlet stratejisi
gibi alanlarda bütüncül tematik stratejiler hayata geçirerek gerekli kurumsal
yapılanma, mevzuat ve teknik altyapı oluşturulacaktır. Böylelikle mevcut iş
ortamı ekosistemlerimizin dijital ortamla desteklenmesi sağlanacaktır.
15
Millî çözümlere dayalı siber güvenlik ekosisteminde yer alan ürün ve
hizmetler küresel muadiller seviyesine ulaştırılacak, yapay zekâ alanında da
bir ekosistem oluşturulacaktır.
Plan döneminde e-devlet hizmetlerinin etkili bir şekilde kullanılması ve
yaygınlaştırılmasıyla vatandaş odaklı hizmet sunumu ilkesi uygulanmaya
devam edilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Türkiye, coğrafi konumunun avantajıyla, karayolu, havayolu, demiryolu,
denizyolu dâhil bütün modlarda faaliyet gösterebilecek stratejik bir ülke
durumundadır. Ülkemizin bu avantajından faydalanabilmesi için son 21 yılda
ulaştırma altyapısına yapılan yatırım 190 milyar doların üzerindedir. Bu
yatırımlarımıza devam ederek ülkemizin lojistik üs olma potansiyelini en üst
düzeye çıkaracağız.
Bu kapsamda, üretim, tüketim ve ticaret merkezlerini birbirine bağlamak
amacıyla farklı taşıma modlarını yaygınlaştırmayı, yük taşımacılığını odağa
alan demiryolu yatırımlarıyla lojistik maliyetleri düşürmeyi ve sanayicimizin,
üreticimizin rekabet gücünü artırmayı hedefliyoruz.
Bu kapsamda, karasal yük taşımacılığında demiryolu payını yüzde
5,76’dan yüzde 7,60’a çıkartacak, devam eden demiryolu projelerini
tamamlayacak ve mevcut altyapıyı modernize edeceğiz. Aynı zamanda,
demiryolu hatlarında elektrikli hat oranını yüzde 52’den yüzde 72’ye, sinyalli
hat oranını ise yüzde 58’den yüzde 80’e çıkarmayı planlıyoruz.
Ülkemiz denizcilik sektöründe rekabetçi, teknolojik ve sürdürülebilir bir
liman altyapısıyla küresel düzeyde önemli bir konuma yükselme hedefine
kararlı bir şekilde ilerliyor. Öte yandan, son 20 yılda gerçekleştirdiğimiz
havalimanı yatırımlarıyla, illerimizi birbirine hava koridorlarıyla bağladık.
Gelecek dönemde de bu havaalanlarını, ekonomik ve sosyal hedeflerimiz
doğrultusunda daha etkin bir şekilde işletmeye ve ihtiyaç duyulabilecek
yatırımları gerçekleştirmeye devam edeceğiz.
Şehir içi ve şehirlerarası ulaşım altyapısını iklim değişikliği ve afetlere
karşı güvenli hale getirmek adına risk analizleri yapacak ve gerekli
güçlendirme projelerini hayata geçireceğiz.
16
Mevcut altyapının daha verimli kullanılabilmesi, trafik güvenliğinin
artırılması ve ulaşım talebinin etkili bir şekilde yönetilebilmesi için akıllı
ulaşım sistemlerini yaygınlaştıracağız.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Ülkemizin üretici ve tüketici haklarının korunduğu, kalite odaklı, kolay
ve düşük işlem maliyetli bir ticaret ortamına sahip olması sağlanacaktır.
Ticaret sektöründe rekabet gücü artırılacak ve piyasa işleyişi
etkinleştirilecektir. Bu kapsamda; Perakende Bilgi Sistemi uygulamaya
alınacak, toptancı hallerinin modernizasyonunu sağlayacak mevzuat
çalışmaları tamamlanarak hallerin ticaretteki payı artırılacak, lisanslı
depoculuk sistemi geliştirilerek yaygınlaştırılacak, haksız uygulamalarla
güçlü bir şekilde mücadele edilecektir.
e-İhracatın ihracat içindeki payının 2022 yılındaki yüzde 0,86
seviyesinden yüzde 10’a çıkarılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda,
Türkiye e-İhracat Platformu ve e-İhracat Konsorsiyumları hayata geçirilecek,
şirketlerin, pazaryerlerinin ve perakende e-ticaret sitelerinin yurt dışında satış
yapabilmeleri desteklenecektir.
Bildiğiniz gibi Hükümetimiz tarafından birçok alanda teşvik, destek gibi
farklı adlarla devlet yardımları uygulanmaktadır.
Oluşturduğumuz etki değerlendirme sistemine devlet yardımı
uygulayan kurum ve kuruluşlarımızın adaptasyonunu sağlayarak devlet
yardımlarının etkilerini ölçecek, etkin olanları sürdürecek, öngörülen etkiyi
doğurmayanları gözden geçireceğiz.
On İkinci Kalkınma Planında insan odaklı, kapsayıcı bir kalkınma
yaklaşımı benimseyerek dayanıklı bir aile ve toplum yapısı ile milli ve insani
değerleri haiz, eğitimli, kültürlü, üretken ve sağlıklı nesillerin geleceğe
taşınmasını hedefliyoruz.
Bu çerçevede eğitim sisteminde bireylerin kişilik ve kabiliyetlerini
geliştiren, fırsat eşitliğine dayalı, kaliteyi yükselten bir dönüşüm programı
uygulanmaktadır.
17
Kapsayıcı, fırsat eşitliğine dayalı kaliteli bir eğitime ve hayat boyu
öğrenme imkânlarına erişimin sağlanması en önemli eğitim politikaları
arasındadır.
Çalışma çağındaki nüfusta işgücüne katılımın dışında yer alan
kesimlerin işgücüne dâhil olmalarına imkân sağlanacaktır.
Daha kaliteli eğitim ve yaygınlaştırılmış mesleki ve odaklı eğitim
imkânlarıyla işgücünün yetkinlikleri ve iş hayatıyla uyumu geliştirilecektir.
Ayrıca, dünya akademik başarı sıralamalarında 2028 itibarıyla en az 10
üniversitemizin ilk 500’e girmesi sağlanacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Kalkınma hedeflerine ulaşılmasında önemli unsurlardan biri de sağlık
hizmetleridir.
Sağlık hizmeti sunumunda bölgeler arası dağılımın iyileştirilmesi, fiziki
altyapının ve insan kaynağının niteliği ve niceliğinin artırılması sağlanacaktır.
Koruyucu ve önleyici bir bakış açısıyla sağlıklı yaşam tarzı teşvik
edilecek, vatandaşların hastalanmadan önce hastalıkları oluşturan nedenler
ortadan kaldırarak hastalık risklerine karşı koruyucu sağlık hizmetleri
güçlendirilecektir.
Bu çerçevede, aile hekimlerince sunulan sağlık hizmetlerini nitelik ve
nicelik olarak iyileştirmek suretiyle aile hekimi başına nüfusun 3.040’dan
2.700’e düşürülmesi hedeflenmektedir.
Sağlık tesislerine yönelik yatırım planlanmalarıyla fiziki altyapının
dengeli dağılımı sağlanacak, mevcut hastane yataklarının kullanım etkinliği
yükseltilerek fiziki altyapının dengeli dağılım oranı 1,42’den 1,38’e
düşürülecektir.
Bağımlılıkla mücadele kapsamında sunulan hizmetlerin kapasitesi ile
kalitesi iyileştirilecek, bu hizmetlere erişilebilirlik artırılacak ve hizmetlerin
tamamlayıcı şekilde sunulması sağlanacaktır.
Dijital sağlık çözümlerinin sağlık sistemi içerisinde etkin ve verimli
kullanımı sağlanacak, dijital sağlık teknolojilerinin kullanımı
yaygınlaştırılacak, hastanelerin dijitalleşme altyapısı desteklenecektir.
18
Ülkemizin sağlık turizmi alanında tanınırlığı ve tercih edilirliği artırılacak,
sağlık turizmi hizmet kapasitesi nitelik ve nicelik olarak geliştirilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Sağlıklı bir toplumsal yapının temini ve kalkınmanın sürdürülebilirliği
için aile kurumu güçlendirilmeye devam edilecektir.
İş ve aile yaşamının uyumlaştırılmasına, aileye yönelik sunulan
hizmetlerin niteliğinin ve niceliğinin artırılmasına yönelik çalışmalara devam
edilecektir.
Bu doğrultuda On İkinci Kalkınma Planı döneminde, kadınların başta
eğitim ve istihdam olmak üzere hayatın tüm alanlarındaki fırsat ve
imkânlardan eşit biçimde faydalanmalarının ve her tür şiddet ve ayrımcılıktan
uzak bir şekilde yaşamalarının sağlanması ile her alanda ve her düzeyde
temsil edilmesine ve güçlenmesine yönelik çalışmalara odaklanılacaktır.
Kadın istihdamını artırmak üzere, kaliteli, ekonomik ve erişilebilir bakım
hizmetlerine ilişkin alternatif modeller geliştirilecek, girişimcilik, finansal ve
dijital okuryazarlık, kooperatifçilik gibi alanlardaki programların kapsamları
genişletilerek yaygınlaştırılması sağlanacaktır.
Güçlü ve sürdürebilir bir toplumun önemli bir parçası olan çocuklar,
ülkemizin kalkınma hızı, gelişmişlik seviyesi ve uluslararası konumu
bakımından geleceğimizin teminatıdır.
Bir ülkenin en önemli kaynağı insan kaynağıdır. Gelişmiş ve çoğu
gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında yüksek çocuk ve genç nüfus
oranına sahibiz. Bu nüfus potansiyelini en iyi şekilde değerlendirmek On
İkinci Kalkınma Planının en önemli hedeflerindendir. Çocukların fiziksel,
sosyal ve zihinsel gelişimlerini destekleyici kültürel, sanatsal, bilimsel ve
sportif faaliyetler özendirilecek, yaygınlaştırılacak ve erişilebilir hâle
getirilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
On İkinci Kalkınma Planı döneminde de gençlerimiz kalkınmanın itici
gücü olmaya devam edecektir.
19
Plan döneminde gençlerimizin eğitim hayatında kalmaları sağlanacak,
daha erken yaşlarda etkin iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri sunularak,
yetenekleri ve istekleri doğrultusunda işgücü piyasasında talep edilen
mesleklere uygun dönemlerde yönlendirilmeleri sağlanacaktır.
Gençlerimizin çok yönlü, sosyal, aktif bireyler olmalarını sağlayıcı
kültürel, sanatsal, sportif faaliyetlerin ve bunlara erişimlerini sağlayıcı
mekânların sayısı artırılacaktır.
Gençlerin sosyal hayatta ve karar alma mekanizmalarında aktif rol
almaları desteklenecektir. Gençlik merkezleri ile Genç Ofislerin sayısı
ihtiyaca göre artırılacak ve benzer faaliyetler yürüten kuruluşlarla ortaklıklar
güçlendirilecektir.
Bağımlılıkla çok yönlü mücadelede çocuklarımızın ve gençlerimizin
uyuşturucu maddelerle hiç tanışmamasını sağlama yöntemi esas alınacaktır.
On İkinci Kalkınma Plan dönemi boyunca engelliliğin önlenmesi veya
en aza indirilmesi için çalışmalar yapılacak; engellilerin hayatın her alanına
aktif katılımlarının artırılması amacıyla bakım hizmetlerinin niteliği ve niceliği
artırılacak, eğitim ve istihdamda engelli bireylere sunulan hizmetler
iyileştirilecek, kamusal alanların erişilebilirliğinin iyileştirilmesi için tedbirler
geliştirilecektir. Engelli bireylerin kültürel aktivitelere ve spor aktivitelerine
katılımlarının artırılması için yapılan çalışmalar geliştirilecektir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Kültür ve sanat mirasımızın zenginlik ve çeşitliliğinin korunup
geliştirilerek gelecek nesillere aktarılması, millî kültür ve kadim
medeniyetimizin ortak değerleri etrafında toplumsal bütünlüğün ve
dayanışmanın güçlendirilmesi, kültür ve sanat faaliyetlerinin toplum
genelinde yaygınlaştırılarak kalkınmadaki çok boyutlu etkisinin artırılması
temel amaçtır.
Kentsel tasarımların, imar planlarının, toplu konut ve kamu binalarının
peyzaja, şehrin dokusuna, estetiğine ve kimliğine katkı sağlamasına özen
gösterilecek ve kentsel dönüşüm uygulamalarının kültürel kimliğe ve yapıya
uygunluğu gözetilecektir.
20
Türkçe’nin zenginliği ortaya çıkarılarak dünyada yaygın ve geçerli bir dil
haline gelmesi ve hayatın her alanında doğru kullanımı sağlanacaktır.
Kültür endüstrileri ve kültürel girişimlere yönelik mevcut desteklerin etki
analizi yapılacak, kapsayıcı, objektif ve kolay erişilebilir destek
mekanizmaları geliştirilecek, fikri mülkiyet hak sahipliği korunacaktır.
Türk sinemasının dünyada tanınan bir marka haline gelmesi için
sinema endüstrisinin gelişimi sağlanarak uluslararası rekabetçiliği
artırılacaktır.
Uluslararası düzeyde sporcu olabilecek çocuklarımızın erken yaşta
keşfedilerek yetenek havuzuna dâhil edilmesi, sporcularımızın niteliğinin
artırılması, başta spor turizmi olmak üzere ülkemizin tüm spor ekosisteminde
bir dünya markası olmasına yönelik hedeflerimize ulaşmak için tüm
politikalarımız kararlılıkla uygulanacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Sosyal hizmet ve yardımların ihtiyaç duyan toplum kesimlerine en iyi
şekilde sunulmasının sağlanması, aile odaklı bir yaklaşımla sosyal dışlanma
riskinin en aza indirilmesi ve sosyal içermenin sağlanması amacıyla
çalışmalar yürütülecektir.
Sosyal yardımlar, aile odaklı bir yaklaşım çerçevesinde, fert başına
asgari bir geliri garanti edecek, mükerrerlikleri engelleyecek ve işgücüne
katılmaya da engel olmayacak şekilde bütünleşik bir yapıda yeniden
kurgulanacak ve yoksulluğun tüm yönleriyle mücadele edilecektir.
On İkinci Kalkınma Planı döneminde ekonomik büyüme ile oluşacak
gelirlerin toplum içinde adil dağıtılmasını sağlayacak ve fırsat eşitliğini
güçlendirecek gelir dağılımı politikaları uygulanacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Plan döneminde çalışma çağı nüfusumuzun toplam nüfus içindeki
payının yüksek olduğu demografik fırsat penceresinin sunmuş olduğu
avantajlardan azami düzeyde faydalanılacaktır.
21
Aktif ve sağlıklı yaşlanma için yaşlılarımıza sunulan sağlık ve bakım
hizmetlerinin etkinliği ve kalitesi artırılacaktır.
Yaşlıların sağlık hizmet kuruluşuna gitmelerini gerektirmeyen düzenli
takip gibi hallerde bakım ve sağlık hizmetlerine evden erişimin
kolaylaştırılması amacıyla “tele bakım” ve “tele sağlık” uygulamaları
yaygınlaştırılacaktır.
Bilgisi, tecrübesi, sahip olduğu kültürel birikimiyle nesiller arası bağımızı
da güçlendiren yaşlılarımızın sosyal dışlanmalarının önlenmesine yönelik
tedbirler alınacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Dünya genelindeki çatışmalar ve krizler ciddi bir göç sorununun
yaşanmasına ve ülkemizin bu göç sorunundan en fazla etkilenen ülkeler
arasında yer almasına neden olmaktadır.
On İkinci Kalkınma Planı döneminde, bütüncül, özgün, değişen ihtiyaç
ve şartlara göre yenilenebilen, etkin ve sürdürülebilir bir göç yönetiminin
sağlanarak düzensiz göçün önlenmesini amaçlıyoruz.
Ülkemizde geçici koruma ve uluslararası koruma altında bulunan
kişilerin sosyal, ekonomik ve kültürel hayata uyumları desteklenecektir.
Düzensiz göçle etkin mücadele edilecek ve yabancıların gönüllü geri
dönüşleri sağlanacak düzensiz göçle mücadelede kaynak ülkelerde ve
sınırlarımızda önleyici uygulamalar artırılacaktır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Kahramanmaraş ve Hatay depremleri, Cumhuriyet tarihi boyunca etkisi
en fazla olan depremler olarak kayda geçmiştir. Bu depremler, can kaybı ve
ekonomik kayıplar açısından büyük bir etki oluşturmuş, afetlere karşı dirençli
toplumların oluşturulması ve zarar görebilirliklerin önlenmesi için alınması
gereken afet risk azaltma tedbirlerinin önemini bir kez daha göstermiştir.
Bu bilinçle, On İkinci Kalkınma Planında ana eksenlerden biri olarak ele
aldığımız “Afetlere Dirençli Yaşam Alanları” kapsamında yerleşim yerlerinin
ve toplumun afetlere karşı dirençliliğinin artırılması, afet risk ve zararlarının
22
azaltılarak can ve mal kayıplarının asgari düzeye indirilmesi, afet yönetiminin
tüm süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi, toplumun ve tüm kuruluşların
afet farkındalığının artırılmasına yönelik politikalar belirlenmiştir.
Bunun yanı sıra, Plan kapsamındaki tüm sektörlerde afet yönetimine
ilişkin sektörel politikalara yer verilmiştir.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Şehirleşmede yenilikçi çözümlerin geliştirilmesi için kentsel hizmetlerde
bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı artırılacak, özellikle afete dirençli
şehirleşmenin sağlanmasına yönelik mekânsal analiz altyapısı
güçlendirilecektir.
Kentleşme, nüfus artışı, yenileme ve afetten kaynaklanan konut
ihtiyacının arz talep dengesi gözetilerek karşılanmasını temel bir politika
olarak benimsiyoruz. Plan döneminde dar ve orta gelirlilere yönelik 375 bin
sosyal konut üretimi hedeflenmektedir.
Marmara bölgesi başta olmak üzere riskli yapı stokunun yenilenmesi
için gerekli çalışmaların hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayacağız.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Plan döneminde sürdürülebilir kırsal kalkınma anlayışıyla, kırsalda
yaşayan üretici birlikleri ve aile işletmelerinin üretim kapasitesinin ve kırsal
işgücünün istihdam edilebilirliğinin artırılması ve yaşam kalitesinin
iyileştirilmesi temel amaç olarak benimsenecektir.
2028 yılı itibarıyla KÖYDES Projesi kapsamında 144.580 km köy
yolunun yapımı veya onarımı tamamlanmış olacaktır. Ayrıca, 84.985 ünite
içme suyu tesisi yapılmış veya onarılmış olacaktır. Ulusal Kırsal Ağ ve akıllı
köy uygulamaları ülke genelinde yaygınlaştırılacaktır.
23
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Ekonomik ve sosyal kalkınmanın sağlanması bağımsız, tarafsız ve
şeffaf yargı sisteminin egemen olduğu hukuk devleti ile demokrasi ve iyi
yönetişim ilkelerinin etkin şekilde uygulanmasıyla mümkündür.
On İkinci Kalkınma Planı döneminde, temel hak ve özgürlükleri
koruyan, hak ihlallerine karşı etkin mücadele eden, hızlı, öngörülebilir, adil,
şeffaf, hesap verebilir, erişilebilir, güvenilir ve insan odaklı bir yönetim
anlayışı adalet sisteminin temeli olmaya devam edecektir.
Plan döneminde, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını güvence
altına alan, daha özgürlükçü, katılımcı ve kapsayıcı sivil bir Anayasanın
hazırlanması öncelikli hedeflerimizdendir.
Hukukun üstünlüğü ve hukuk devletinin gerekleri doğrultusunda, yargı
süreçlerinin adil, hızlı ve etkin şekilde işlemesi, öngörülebilir olması, adalete
erişimin kolaylaştırılması ve adalet sistemine duyulan güvenin daha da
artırılması temel amacımızdır.
Hukukun üstünlüğü ve hukuk devleti ilkeleri çerçevesinde güvenliğin
tüm yönleriyle ele alınarak huzur ve güven ortamının sürdürülebilir kılınması,
vatandaş odaklılık, şeffaflık, hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda ve
önetkin bir yaklaşımla güvenlik hizmetlerinin geliştirilmesi, güvenlikle ilgili
ürün ve teknolojilerde kendine yeterliliğin güçlendirilmesi ve suçla mücadele
bilincinin artırılarak vatandaş katılımının sağlanması temel amaçtır.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Ülkemiz uluslararası kalkınma işbirliğini, küresel barış ve güvenliği esas
alan, insan odaklı ve refahın adil dağılımını önceleyen bir yaklaşımla ele
almaktadır. Son dönemde yaşadığımız gelişmeler bu yaklaşımımızın ne
kadar önemli olduğunu bir kere daha göstermiştir. Kurallara dayalı
uluslararası sistem ve bu sistemin merkezindeki Birleşmiş Milletler, maalesef
bölgesel ve küresel ölçekte yaşadığımız insani krizlere etkin ve etkili
çözümler üretememektedir.
24
Tarihi birikim ve kalkınma tecrübemiz ışığında, birlikte kalkınma ilkesini
merkeze alarak karşılıklı güven ve dayanışma içerisinde başta tarihi
bağlarımızın olduğu ülkeler ile mazlum coğrafyalar olmak üzere diğer
ülkelerin kalkınma çabalarına katkı sunmaya devam ediyoruz.
Bu bağlamda, geçtiğimiz Plan döneminde milli gelirin binde yedisi
oranında resmi kalkınma yardımı yapma küresel hedefini aştık. Bu anlayışla
On İkinci Plan döneminde de bölgesel ve sektörel önceliklerimiz
doğrultusunda kalkınma işbirliği faaliyetlerinin etkinliğini artıracağız.
Avrupa Birliği ile mevcut ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi
amacıyla vize kolaylığı ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesine ilişkin ülkemiz
çıkarlarını gözeterek etkin bir diplomasi yürüteceğiz.
Sayın Başkan,
Değerli Milletvekilleri,
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte, yürütmenin etkin ve
hızlı karar alma mekanizmaları aracılığıyla On İkinci Kalkınma Planının etkili
bir şekilde uygulanması amaçlanmaktadır.
Kalkınma Planı, başta orta vadeli program olmak üzere diğer üst
politika belgeleri ile kurumsal strateji belgelerinin temel dayanağını
oluşturmakta ve kamu idarelerine önceliklerini belirlemede yön verecek bir
politika seti sunmaktadır.
Kalkınma Planının izlenmesi ve değerlendirilmesi Strateji ve Bütçe
Başkanlığının koordinasyonunda ve ilgili tüm kamu idareleriyle işbirliği
içerisinde Cumhurbaşkanlığı yıllık programları aracılığıyla gerçekleştirilecek,
Plan hedeflerine ilişkin gerçekleşmeler yıllık olarak raporlanacaktır.
Siyasi ve toplumsal sahiplenme planın uygulanması bakımından en
önemli zemini oluşturmaktadır.
Sayın Başkan,
Gazi Meclisimizin Değerli Üyeleri,
Katılımcı bir süreçte yoğun bir çalışma dönemi sonucunda hazırlanarak
Yüce Meclisimizin görüşüne sunulan On İkinci Kalkınma Planının hedef ve
politikalarını Meclis Genel Kurulumuzun siz değerli üyelerine aktarmış
bulunmaktayım. Sözlerimin sonunda Türkiye Yüzyılına yaptığımız vurgu ile
25
birlikte bundan yine tam 100 yıl önce gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresine
atıfla sunuşu tamamlamak istiyorum.
Müzakerelerin sonunda Gazi Mustafa Kemal tarafından ifade edilen
veciz bir söz, bugün görüşmekte olduğumuz Planımızda yer verdiğimiz
hedeflerimize, ortaya koyduğumuz perspektifimize işaret etmektedir; “Siyasî
ve askerî zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar, iktisadi zaferler ile
taçlandırılamazlarsa meydana gelen zaferler devamlı olamaz.” Evet Değerli
Milletvekilleri, siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun,
ekonomik zaferler ile tamamlanamazsa uzun soluklu olamazlar.
Türkiye Yüzyılında, yeni ekonomik zaferlerle ulaşma yolunda yol
haritamıza işaret eden On İkinci kalkınma Planımıza görüş, yapıcı eleştiri ve
önerilerle katkı koyacak siz Değerli Milletvekillerimize şimdiden teşekkür
ediyorum.
Kalkınma Planının koordinasyonunu yürüten Strateji ve Bütçe
Başkanlığımız başta olmak üzere Plan hazırlık çalışmalarına katkı ve emek
veren tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın çalışanları, özel sektör ve sivil
toplum temsilcileri ile akademi camiasına teşekkür ediyor, Sayın
Cumhurbaşkanımıza süreç boyunca sağladığı perspektif ve destekleri için
şükranlarımı sunuyorum.
Meclisimizin onayına sunulan On İkinci Kalkınma Planımızın ülkemize
ve milletimize hayırlı olmasını diliyor, hepinize saygılarımı sunuyorum.
12:56
News
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
