Hüdapar nedir? Hüdapar siyasi görüşü ne? Hüdapar HDP’nin düşmanı mı?
Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Cumhur İttifakı'nı destekleme kararı aldı. Hüdapar nedir? Hüdapar siyasi görüşü ne? Hüdapar HDP'nin düşmanı mı?
HÜDA-par'ın Cumhur İttifakı'na katılması
Orbit - 14 Mayıs seçimlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı aday göstermeyeceğini açıkladı. HÜDA-par'ın Cumhur İttifakı'na katılmasının ardından partinin geçmişi yeniden gündemde.
Hizbullah nedir, nasıl Hüda-PAR oldu ve siyasi çizgisi nedir?
Nasıl ve ne zaman ortaya çıktı?
Sanılanın aksine Hizbullah'ın ilk ortaya çıktığı yer Diyarbakır ya da Batman değil İstanbul'du. Kuruluş, 1984 yılından bu yana İstanbul'daki marketleri ve kuyumcuları soyarak varlığını göstermiştir.
Hizbullah'ın adı ilk olarak Ekim 1984'te Şişli'de bir kuyumcu soygunundan sonra duyuldu. Bu soygundan sonraki operasyonlarda Hizbullah savaşçıları gözaltına alındı. Bu isimler arasında Hürriyet gazetesi genel yayın yönetmeni Çetin Emecc ve diğer aydınları öldürmekten yargılanacak aydınlatıcı da vardı.
Bu eylem ve duruşmadan sonra örgütten uzun süre haber alınamadı. Hizbullah'ın kurucularının ve militanlarının çoğu Kürtlerin Diyarbakır ve Batman vilayetlerinden gelmelerine rağmen, ilk zamanlarında bölgede herhangi bir eylem gerçekleştirmediler. Hüseyin Velioğlu'nun 1987 yılında örgütten ayrılıp Batman'a yerleşmesiyle her şey değişti.
Hizbullah güneydoğu'da kendini nasıl örgütledi ve asıl amacı neydi?
Hizbullah adını kullanmaya devam eden Hüseyin Velioğlu'na göre örgütten yakın isimleriyle ayrılmış olmasına rağmen örgüt, başta PKK olmak üzere Kürt siyasi hareketinin unsurlarına karşı silahlı mücadeleyi yürütmeliydi. Pkk'yı " Marksist bir örgüt" olarak tanımladı. Batman'da bir kitapçı kurarak başladı. Zamanla lise öğrencileri ve belirli aileler arasında organize edildi. Örgüt, 1992 yılında Batman sokaklarında Halk İşçi Partisi (HEP) üyelerine taş ve sopalarla geldi. Batman'da kendini güçlendiren Hüseyin Velioğlu, daha önce terk ettiği Diyarbakır'da faaliyetlerini başka illere kaydırmaya, yeniden örgütlenmeye başladı. Örgüt bu şehirdeki üssü birbirine bağlayarak Silvan oldu. Daha sonra Mardin ve Şanlıurfa örgütün merkezi oldu.
Hizbullah hangi faili meçhul cinayetlere karıştı?
Hizbullah, Batman'da "PKK yandaşları" olarak adlandırdığı isimleri kaçırarak başladı. 1992'den beri şehirde her gün, özellikle akşamları insanlar kaçırılıyor. 1992'den 1995'e kadar Batman'da kaçırılan ve kaybolan kişilerin büyük bir kısmı din adamları tarafından işgal edildi. Bir süre sonra PKK bu eylemlere tepki göstermeye başladı. Hizbullah'ın örgütlendiği ve üyelerinin yoğun olarak yaşadığı köylere karşı eylemler gerçekleştirdi.
Hizbullah hakkındaki iddialar neler?
Örgüt güçlendikten sonra liderlerine ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerine doğrudan hitap etti. Önceki bilgilere göre Mardin Milletvekili Mehmet Sincar'ın 4 Eylül 1993'te Batman'da öldürülmesi de Hizbullah'la bağlantılıydı. Tanıklara göre Hizbullah'ın ilahileri, Sincar ve HEP yöneticileri şehir merkezine girer girmez bazı iş hanlarından yükselmeye başladı. Çıkarken uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Kutlu savaş, Susurluk raporunda cinayete katılanların "Yeşil" Mahmut Yıldırım, itirafçılar Alaattin Kanat, Mesut Mehmetoğlu ve İsmail Yeşilmen kod adıyla "JİTEM ekibi" olarak adlandırıldığını öne sürdü.
Hizbullah da birçok gazeteciyi öldürdü
Hizbullah da birçok gazeteciyi öldürdü. Hizbullah'ın 2000 yılındaki faaliyetleri hakkında detaylı araştırmalar yapan Diyarbakır dergisi temsilcisi Halit Güngen, 18 Şubat 1992'de başından vurularak öldürüldü.
Örgütün ana hedefi Özgür Gündem çalışanları ve diğer gazete ve dergilerdi. 1992'de yeni ülke muhabiri Cengiz Altun, Özgür Gündemir muhabirleri Yahya Orhan ve Çetin Ababay Hizbullah tarafından öldürüldü.
Hizbullah, Hüseyin Velioğlu önderliğinde güçlendi
Hizbullah, Hüseyin Velioğlu önderliğinde güçlendikten sonra, bu kez bir dönem içinde katıldığı bir menzil grubunu hedef aldı. Diyarbakır başta olmak üzere iki grup arasındaki çatışmalarda ölenlerin sayısının çoğu uzun mesafeli savaşçı olmak üzere yaklaşık 200 olduğu tahmin ediliyor. Menzil grubunun lideri Fidan Güngör, 1994 yılında kaçırıldı. Hizbullah ayrıca örgütün şiddet eylemlerini eleştiren İslamcı yazarları, özellikle de Konja Kurish'i öldürdü.
Hizbullah neden işkenceye güveniyor?
Hizbullah savaşçıları, hedef olarak seçtikleri kişilere silahlı saldırı yapmak yerine genellikle önce kaçırmayı seçtiler. Batman ve diğer illerin köy ve şehir merkezlerinde evlerin altına yeraltı sığınakları oluşturuldu. Kaçırılanlar bu sığınaklara götürüldü. Sığınaklarda özel zincir bölümleri vardı. Kaçırılanlar bu zincirlere bağlıydı. Aylardır dışarı çıkarılmadı. Yiyecek olarak günde sadece bir kez ekmek verildi. Kaçırılanlar sorgulandı. Sorgulama sırasında anlattıkları kaydedildi. Bu bantlar organizasyon hiyerarşisine göre en üste çıkacaktı. Bu kişiyle ne yapılacağına karar verildi. Sorguya çekilenler çoğunlukla şiddetli işkenceyle öldü. " Domuz çetesi " yöntemi de bunlardan biriydi. Daha sonra bahçede veya evin başka bir yerinde mezarlar açıldı ve işkence kurbanları oraya gömüldü.
Hizbullah nasıl bu kadar güçlendi?
PKK ile çatışma Hizbullah'ı güçlendirmek için en önemli unsur gibi görünüyor. Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 2000 yılında Hizbullah militanları hakkındaki iddianamesinde "Hizbullah, PKK terör örgütünün yönetimi sırasında Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaygın olan şiddet ve terör olaylarına tepki olarak ortaya çıkan bir eylemdir." Jandarma eski genel komutanı Teoman Koman, Hizbullah'ın en yoğun eylemleri döneminde gazetecilere kendisine hangi Hizbullah'ın örgüt hakkında soru sorduğunu sordu: "Hangi Hizbullah? İran'da bir Hizbullah var. "Kendilerini PKK'nın baskınlarından koruyan güçlü dini inançlara sahip vatandaşlar da var."
Hizbullah nasıl dağıldı?
Hizbullah'ın dağılması Susurluk skandalından sonra başladı. Hizbullah'la ilgili çalışmaların ve kitapların çoğu, örgütün tasfiyesi ile jitem'in kaldırılmasının paralel olduğuna dair bilgiler içeriyor. Polis, örgütün merkez üssü olarak kabul edilen Silvan'ın Yolaç köyünde Hizbullah'a yönelik ilk operasyonu gerçekleştirdi.
Mersin, Gaziantep ve Konya
1996-1999 yılları arasında Diyarbakır, Batman ve Mardin'deki operasyonlarda bine yakın kişi gözaltına alındı. Operasyonlar nedeniyle tuzağa düşen Hizbullah, faaliyetlerini önce Mersin, Gaziantep ve Konya'ya, ardından İstanbul, Bursa, Düzce ve Kocaeli'ye kaydırdı. Bu da beraberinde yeni cinayetleri getirdi. Şimdi Hizbullah, güneydoğudan ziyade bu şehirlerdeki insanları kaçırdı ve ağır işkencelerle öldürdü. Ayrıca bu şehirlerde örgütün tamamen tasfiye edilmesi için operasyonlar hızlandırıldı. Bu operasyonlar sırasında çeşitli silahlara sahip cephanelikler ve en önemlisi öldürülenlerin gömüldüğü sığınaklar keşfedildi.
2000 yılında polis, yarısı tutuklanan yaklaşık iki bin kişiyi gözaltına aldı. Bu bilgilere göre faili meçhul 75 cinayet çözüldü. En önemli operasyon 17 Ocak 2000'de İstanbul'da gerçekleşti. Beykoz'da üç katlı bir eve düzenlenen operasyonda çatışmalar çıktı. Hizbullah'ın lideri Hüseyin Velioğlu öldürüldü. Grubun iki ve üç isminin isimleri sağda yakalandı: Gümüş ve Cemal. Bu iki ismin yakalanması ve Hüseyin Velioğlu'nun öldürülmesi Hizbullah'ın tasfiyesine yol açtı.
Hizbullah, Gaffar Okkan'ı öldürdü mü?
Örgüt bu kez polis memurlarını ve askerleri hedef aldı. Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü'ne atanmasıyla Hizbullah'a yönelik operasyonlar hız kazandığı için örgütün hedefi Gaffar Okkan oldu. 24 Ocak 2001'de Okkan'ın arabasına önce el bombaları atıldı, ardından 18-19 kişi çapraz ateşe yakalandı. Okkan ile birlikte 5 polis hayatını kaybetti. Okkan'ın cenazesinde binlerce kişi "kahrolsun Hizbullah" diye bağırırken, devlet yetkilileri saldırının arkasında Hizbullah'ın olduğunu açıkladı. Saldırının ardından 26 şüpheli Hizbullah savaşçısı tutuklandı. Bazıları tutuklandı ve bu isimlerin yargılanması yıllarca sürdü. Tüm hükümlüler zamanında serbest bırakıldı.
Hüda PAR, Hizbullah'ın devamı mı?
Gaffar Okan'ın öldürülmesinden sonra Hizbullah adı artık kullanılmazken, gözaltına alınıp şehir dışında kalanlar Diyarbakır, Batman gibi Kürt vilayetlerine geri döndüler. Üç yıl sonra kurulan Mustazaflar Derneği, sivil toplum kuruluşu ve silahsız politika olarak yoluna devam edecek. Birleşme kararı nedeniyle örgütten kopmalar yaşanırken, özellikle "Doğum Günün Kutlu Olsun" etkinliklerinde kitle kalabalıkları tarafından birbirlerine çekildiler. Sadece ülke, 2. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından "terör örgütü Hizbullah'la ilgili faaliyetler" nedeniyle kapatıldı. Bu kez 2012 yılında parti olmasına karar verildi ve Özgür Dava Partisi HÜDA PAR kuruldu.